Soms verandert er iets. Een kleine verschuiving die zelf haast niet waar te nemen is, maar waarvan je de effecten elders merkt. Een barst waardoor er plots wat licht komt binnengevallen, zoals in het lied van Leonard Cohen.
Toen ik een jaar of dertien was, mocht ik een huis ontwerpen. Niet zomaar een huis: mijn droomhuis. En natuurlijk niet in steen en glas, maar op papier. De leraar tekenen gaf wat richtlijnen mee om een levensecht grondplan te schetsen — opgelet met de zwaairichting van de deuren! — en gaf dan vooral carte blanche. Lessen na elkaar werkten we eraan, in potlood vormden zich de contouren, de potloodtekening werd geïnkt, muren vulden zich met het zuiverste zwart. Het geheel werd afgewerkt met een achtpuntige windroos. Ik was trots.
Het commentaar van de tekenleraar haalde mij van mijn wolk af: te veel gangen, de living naar het noorden gericht, een badkamer waar geen badkamer hoorde te zijn (bij de keuken), geen badkamer waar wel een badkamer hoort te zijn (bij de slaapkamers). Het was een ramp, zijn woorden waren een sloophamer die het droomhuis tot op de grond neerhaalde.
Ik keek treurig naar mijn ontwerp. Tot mijn eigen ontzetting begreep ik plots wat ik had gedaan. Ik had het huis van mijn ouders, mijn eigen huis, nagetekend. Tenminste: ik had er een bungalow van gemaakt, de eerste verdieping schurkte tegen het gelijkvoers aan, waar het inderdaad met veel te veel stukken gang mee verbonden werd. En goed, ik had mezelf een hobbykamer cadeau gedaan. Maar voor de rest: mijn huis. Met de living naar het noorden en de misplaatste badkamer. Ik had weken de tijd gehad om mijn fantasie de vrije loop te laten en ik was niet verder gekomen dan een kopie van wat ik kende.
Soms komt er een barst in de dingen. Ik wist het toen nog niet, maar dit was zo’n barst. Ik weet wel zeker dat het niet de creativiteit was die ontbrak. Ik was perfect in staat geweest een plan te tekenen met mezzannines, orangerieën en lusthoven. De woorden van de leraar openden in mij een kleine kloof waar het heldere licht doorheen viel dat me toonde hoe ik vastzat aan wat was. In gedachten — alleen in gedachten — heb ik toen de tekening verscheurd.